Wellicht denk je niet snel aan werken wanneer je te maken heeft met een burnout. Burnout klachten, herkennen van een burnout en wat je ertegen kunt doen. Echter, onderzoek heeft uitgewezen dat hoe langer een werknemer met een burnout weg blijft van de werkvloer, des te moeilijker werkhervatting wordt. In de eerste fase van arbeidsuitval door burnout moet zo snel mogelijk de energiebalans worden hersteld. Niet door een tijdje niets te doen maar door actief uit te proberen hoe de verhouding tussen draagkracht en draaglast kan worden verbeterd. Dat betekent ook ‘werken’, maar wel op een speciale manier. Het is belangrijk dat een burnout tijdig herkent wordt zodat het herstelproces snel in gang kan worden gezet. Mensen met burnout klachten moet tijdig worden onderkend en actief aangepakt worden. Dit hoeft niet perse het eindstation te betekenen, maar juist nieuwe perspectieven opleveren. Dit biedt uiteindelijk meer ontspannen manier van werken en leven.

Burnout klachten

Voor een groot aantal werknemers is burnout een keiharde realiteit; zij zijn opgebrand, kunnen niet meer verder, hoe graag zij ook willen. Juist diegenen die zo graag hard en veel werken om zaken voor elkaar te krijgen, vallen ten prooi aan deze uitputting ziekte. Als eenmaal de grens bereikt is en de symptomen zich manifesteren, is er maar één remedie: terug naar nul, de rem erop en stoppen, uitrusten, herstellen en daarna een nieuwe, rustiger koers uitzetten. De meeste van ons kennen wel iemand die burnout is, of is geweest. En we kennen de misverstanden erover, de verkeerde denkbeelden; “het zit allemaal tussen de oren”, “gewoon een beetje overwerkt, met een paar weken zal het wel weer beter gaan”, “moet je daar nu echt zo serieus mee omgaan?”.

Burnout symptomen

Burnout is een lastige diagnose omdat er, wetenschappelijk gezien, geen eenduidige omschrijving van het syndroom (= een specifieke verzameling klachten) bestaat. Daarbij komt dat klachten die bij burnout voorkomen, zich ook kunnen voordoen bij andere ziekten. Met het oog op een goede behandeling is het dus belangrijk om burnout goed te onderscheiden van andere aandoeningen. Algemene kenmerken en wanneer we spreken van een burnout: Er is een periode van roofbouw voorafgegaan aan het moment van afknappen. Dit betekent dat een hele tijd (maanden, soms ook jaren) de draaglast van een persoon groter was dan zijn draagkracht. Er is sprake van chronische stress. De klachten hebben te maken met werk. Er is een groot verschil in functioneren vóór en tijdens de burnout Het disfunctioneren is al een tijdje aan de gang. De omgeving heeft het opgemerkt maar de persoon in kwestie realiseert zich de ernst nog niet of nauwelijks, of ontkent de symptomen.

Belangrijkste kenmerken van een burnout is het verlies van de regie over het eigen leven. Terugkrijgen van die regie is de belangrijkste focus van de behandeling van een burnout.

Verschil tussen burnout, depressiviteit en overspannenheid
Iemand met een depressie is somber en iemand met overspannenheid heeft wisselende stemmingen. Dit zijn klachten waarvan een opgebrand iemand ook last kan hebben. Bij burnout zijn ze echter het gevolg van de uitputting die is ontstaan door chronische overbelasting. Het is van groot belang om de juiste diagnose te stellen, omdat deze het aanknopingspunt vormt voor een effectieve behandeling. Sommigen gaan er vanuit dat burnout het eindresultaat is van een niet eerder opgemerkte of veronachtzaamde overspannenheid. Wij beschouwen overspannenheid en burnout als twee aparte syndromen (syndroom is specifieke verzameling van klachten).

Burnout

Oorzaak: Langdurige chronische overbelasting of roofbouw.
Symptoom: Geestelijke en lichamelijke uitputting.
Probleem: De energiehuishouding is verstoord, het regelsysteem is ‘oververhit geraakt’.
Werk gerelateerd: Altijd.
Houding tegenover het werk: Tegenzin, soms cynisme.
Behandeling: Gericht op herstellen van de energiebalans en het terugkrijgen van de regie over het leven.

Overspannenheid

Oorzaak: Opeenstapeling van stressgevende factoren en/of situaties, die nog niet zo lang bestaat.
Symptoom: Opgejaagdheid, wisselende stemming.
Probleem: Onvermogen om ontstane probleemsituaties op te lossen.
Werk gerelateerd: Hoeft niet speciaal met werk te maken te hebben.
Houding tegenover het werk: Onveranderd.
Behandeling: Rust, time out, probleemoplossend vermogen vergroten.

Depressie

Oorzaak: niet altijd duidelijk, soms is er sprake van een erfelijke belasting.
Symptoom: Sombere stemming, soms veroorzaakt door verstoord biochemisch evenwicht in de hersenen.
Probleem: Onvermogen om ergens van te genieten.
Werk gerelateerd: Nee, heeft met alle levensgebieden te maken (soms dus ook met werk).
Houding tegenover het werk: Niet van toepassing.
Behandeling: Psychotherapie, activeren en zonodig medicijnen (antidepressiva).